Zamówienia publiczne i następujące modyfikacje systemu zamówień publicznych powodują, że trudno nadążyć nad ty, co się już zmieniło a co się zmieni za tydzień, miesiąc czy rok. Siedzę obecnie nad materiałami szkoleniowymi, przygotowując się do kolejnego szkolenia i muszę powiedzieć, że wszystko się tak szybko kręci, że już nie nadążam, aby przygotować kolejną wersję materiału szkoleniowego. Wiem, że ten materiał, który przygotuję teraz na szkolenia dla zamawiających, będę musiał zmienić już 18 października 2018 roku. A następnie, gdy przyjdzie zima 2018 roku, konieczna będzie (może w grudniu) kolejna modyfikacja tego, co przygotowałem po 18 października.
W dawnych czasach (zajmuję się zamówieniami już od 1994 roku) miałem materiał szkoleniowy jeden, jedną siwz z załącznikami (oddzielną na dostawy, usługi i roboty budowlane) i byłem spokojny, że przekazywane informacje są aktualne i oddają stan prawny na dzień szkolenia i na kolejne miesiące. Obecnie tak nie jest.
Czasami przygotowuję materiał szkoleniowy dla „kontrolujących zamówienia publiczne” i tutaj już jest dużo gorzej. Przygotowanie materiału wymaga już większego nakładu pracy, gdyż kontroli podlegają procedury z ostatnich 2-3 lat, gdzie ilość zmian przepisów i wymagań idzie już w dziesiątki jak nie setki przypadków i opcji. Trudno jest ogarnąć wszystkie wyłączenia, kazusy. Do tego dochodzą wyroki KIO, opinie Urzędu Zamówień Publicznych, które nie zawsze prezentują jednolitą linię wskazującą na „prawidłowy” sposób postępowania. Ale….. nie o tym mam pisać.
Obecnie zaczyna wśród zamawiających narastać zaniepokojenie co do kolejnej daty zmian w systemie zamówień publicznych – 17-18 października 2018 roku. Wg mojej oceny jest to kolejna zmiana w systemie, która sama w sobie nie niesie za sobą konieczności zmiany całej treści siwz czy ogłoszenia o zamówieniu.
Faktycznie mamy rewolucyjne zmiany, ale one są rozłożone w czasie na kilka lat – czyli w roku 2018 / 2019 /2020. Gdyby zmiana miała nastąpić w jednym dniu - 18 października 2018 roku., chyba system by tego nie wytrzymał. A tak, jak mawiają poeci w zamówieniach publicznych – damy radę i z tą zmianą.
Generalnie modyfikacje systemu zamówień wprowadzone datą 17/18 października 2018 roku należy podzielić na trzy części. Łączenie wszystkich zmian w jednym worku nie jest praktyczne i czyni często te zmiany niezrozumiałymi.
Podział zmian proponuję analizować w następujących blokach tematycznych:
- A) zmiany dotyczące procedur o wartości zamówienia mniejszej niż kwota wymieniona w art. 11 ust 8 ustawy pzp (wartość zamówienia „poniżej kwot progowych unijnych”) i jednocześnie wartości zamówienia przekracza 30 000 euro (art. 4 pkt 8),
- B) zmiany dotyczące procedur o wartości zamówienia równej lub większej niż kwota wymieniona w art. 11 ust 8 ustawy pzp (wartość zamówienia „powyżej kwot progowych unijnych”),
- C) zmiany dotyczące procedur niezależnych od wartości zamówienia, która to jednak musi przekraczać magiczną wartość wymienioną w art. 4 pkt 8 ustawy pzp (wartość zamówienia pow. 30 000 euro).
W uproszczeniu, każdorazowo analiza zmiany w systemie zamówień w postępowaniach wszczynanych od dnia 18 października 2018 dotyczyć będą odmiennego sposobu postępowania bazujących na wartości zamówienia i wersji zmian opartych na części:
A) + C) lub
B) + C).
Zacznijmy od ogólnego omówienia poszczególnych elementów tej układanki. Czyli pierwsza grupa składająca się ze zmian w części A) + C).
Część A.
Zmiany w pierwszej grupie obejmują postępowania o wartości poniżej „kwot progowych unijnych”, ale powyżej magicznej kwoty wskazanej w art. 4 pkt 8 ustawy pzp.
Zmiany oparte są prostych zasadach:
1) Zamawiający nie stosuje w postępowaniach wszczynanych do 31.12.2019 roku przepisów ustawy pzp wskazanych w rozdziale 2a (od art. 10a do art. 10f/10g).
Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy - prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2016.1020 z późniejszymi zmianami).
Art. 15.
- 1. Przepisy ustawy zmienianej w art. 1 w zakresie, w jakim przewidują obowiązek komunikacji zamawiającego z wykonawcą wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej stosuje się w odniesieniu do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonych przez:
1) centralnego zamawiającego od dnia 18 kwietnia 2017 r.;
2) innych zamawiających niż centralny zamawiający, w przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, od dnia 18 października 2018 r.
3) innych zamawiających niż centralny zamawiający, w przypadku zamówień o wartości mniejszej niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, od dnia 1 stycznia 2020 r.
2) Zamiast wymagań wskazanych w tym rozdziale 2a ustawy pzp (art. 10a- art. 10f/10g) w siwz, ogłoszeniu w zakresie sposobu kontaktu i porozumienia z wykonawcami korzysta z rozwiązań wskazanych w art. 18a ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy - prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2016.1020 z późniejszymi zmianami).
Art. 18a.
W postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonych przez innych zamawiających niż centralny zamawiający, których wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2020 r.:
1) komunikacja między zamawiającym a wykonawcami odbywa się zgodnie z wyborem zamawiającego za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe, osobiście, za pośrednictwem posłańca, faksu lub przy użyciu środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną;
2) wybrany przez zamawiającego sposób przekazywania oświadczeń, wniosków, zawiadomień oraz informacji nie może ograniczać konkurencji;
3) jeżeli zamawiający lub wykonawca przekazują oświadczenia, wnioski, zawiadomienia oraz informacje za pośrednictwem faksu lub przy użyciu środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, każda ze stron na żądanie drugiej strony niezwłocznie potwierdza fakt ich otrzymania;
4) oferty i wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz oświadczenie, o którym mowa w art. 25a ustawy zmienianej w art. 1, składa się, pod rygorem nieważności, w formie pisemnej, albo - za zgodą zamawiającego - w postaci elektronicznej, opatrzone odpowiednio własnoręcznym podpisem albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym;
5) w przypadku zamówień na roboty budowlane lub konkursów zamawiający może wymagać użycia narzędzi elektronicznego modelowania danych budowlanych lub podobnych narzędzi, jeżeli takie narzędzia są ogólnie dostępne lub zamawiający zapewnia alternatywne środki dostępu do takich narzędzi.
Uwaga.
W praktyce należy w tej części zmodyfikować rozwiązania zawarte siwz, wskazując na wymóg złożenia oświadczeń z art. 25a w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Czyli oprócz oferty, rygor nieważności uzyskuje także oświadczenie z art. 25a. Są to w praktyce druczki oświadczeń w zakresie wykluczenia a czasami i spełnienia warunków udziału, które to zamawiający jako przykłady prowadza do siwz, załączniki do wypełnienia przez wykonawców. Można przypuszczać, że zamawiający nie będzie wykorzystywał rozwiązań wskazanych w pkt 4 art. 18a ww. ustawy i nie wprowadzi do postępowania o mniejszej kwocie dla dokumentów elektronicznych - kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Ma taką możliwość, ale nie jest ona obowiązkowa. Osobiście przez pierwsze miesiące proponuję z tej możliwości nie korzystać. Mogą być duże kłopoty po zastosowaniu takiego rozwiązania.
Część C.
Ten blok zmian, które mają obowiązywać od 18 października 2018 roku nie został jeszcze dokładnie zdefiniowany przez legislatora. Ich szczegółowa analiza była wprowadzona do materiału, który został upubliczniony na stronie www.pzp.pl.
Poniżej fragment z tego opracowania:
Środek komunikacji elektronicznej.
Zmiana w zakresie szczegółów związanych z dodatkowymi wymaganiami dotyczącymi środków komunikacji elektronicznych. Legislator musi dokonać zmiany w treści rozporządzenia wydanego na podstawie art. 10g ustawy pzp. Treść rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2017 r. w sprawie użycia środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz udostępniania i przechowywania dokumentów elektronicznych, który mam obecnie (Dz.U.2017.1320 z dnia 2017.07.04) po wprowadzonych zmianach w ustawie pzp nie będzie w pełni kompatybilny z pozostałymi aktami prawnymi. Upubliczniony komunikat Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 07.09.2018 r. informujący o wszczęciu procedury zmian w treści ww. rozporządzenia wskazuje, że zmiana będzie wprowadzona w terminie zakreślonym datą 18.10.2018 r.
Link do tekstu projektów zmian:
http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//4/12315750/12532608/12532609/dokument356801.pdf
Dokumenty i oświadczenia składane przez wykonawcę
Modyfikacje wprowadzone w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. zmieniającej ustawę - Prawo zamówień publicznych oraz ustawę o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2018.1603 z dnia 2018.07.20) wymuszą szereg zmian w sposobie przygotowania i prowadzenia postępowania. Dotyczy to także treści rozporządzenia wydanego na podstawie art. 25 ust. 2. - rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz.U.2016.1126 z dnia 2016.07.27).
Obecnie obowiązujące rozporządzenie wydane na podstawie art. 25 ust. 2 ustawy Pzp:
Link do strony:
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160001126/O/D20161126.pdf
Przygotowane propozycje treści zmian są obecnie w konsultacjach społecznych i należy przyjąć, że z datą 18.10.2018 r. będziemy mieli także zmiany w tym zakresie.
Link do tekstu projektów zmian:
http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//528/12315851/12533362/12533363/dokument357379.pdf
Odwołania.
Kolejna planowana zmiana dotyczy to treści rozporządzenia wydanego na podstawie art. 198 pkt 1 ustawy Pzp – obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 maja 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań (Dz.U.2018.1092 t.j. z dnia 2018.06.07).
Obecnie obowiązujące rozporządzenie wydane na podstawie art. 25 ust. 2 ustawy Pzp:
Link do strony:
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001092/O/D20181092.pdf
Przygotowane propozycje treści zmian są obecnie w konsultacjach społecznych i należy przyjąć, że z datą 18.10.2018 r. będziemy mieli także zmiany w tym zakresie.
Link do tekstu projektów zmian:
http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//4/12315617/12532039/12532040/dokument356166.pdf
Protokół postępowania.
Już od kilku lat obowiązujący wzór protokołu postępowania, który stosujemy z procedurach zamówień publicznych. (art. 96 ustawy pzp) nie wypełnia wszystkich wymagań ustawy pzp czy aktów prawnych. Na ta chwilę nie są upowszechnione prace nad jego treścią, ale osoby zajmujące się zamówieniami publicznymi oczekują zmiany w tym wzorze. Może oczekiwania zostaną wypełnione w roku 2018 …?
Wnioski
(dla postępowań o wartości zamówienia poniżej „kwot progowych unijnych”, ale powyżej 30 000 euro).
Jak prawidłowo ma wyglądać siwz, ogłoszenie o zamówieniu czy zaproszenie do składania ofert będzie można ostatecznie rozstrzygnąć dopiero, gdy zostaną upublicznione w ogłoszeniu w Dz.U. zmiany do aktów wykonawczych.
Jeżeli więc zamawiający ma zamiar wszcząć procedurę po 18.10.2018 r – korzystniej dla niego będzie przyspieszyć tą czynność, aby zastosować obecnie obowiązujące przepisy systemu zamówień publicznych. Przy wszczęciu postępowania w terminie późniejszym zalecanym jest wstrzymanie się z tymi czynnościami do chwili, gdy będzie znana ostateczna treść zmian w aktach wykonawczych.
W chwili obecnej nie widać bardzo mocnej potrzeby (ze względu okoliczność zmiany przepisów ustawy pzp) korzystania z oprogramowania proponowanego przez UZP (bezpłatny - MiniPortal) lub zakup oprogramowania komercyjnego (płatny). Można z nich zawsze skorzystać, ale przepisy prawa nie wymuszają takiej konieczności.
Piotr Sperczyński